Anne Vegter, tot eind 2016 nog Dichter des Vaderlands, heeft recent aangegeven het Wilhelmus als volkslied niet meer van deze tijd te vinden. Het zou vervangen moeten worden, zij gaat zich daarop oriënteren. Wij zijn het volkomen met Anne Vegter eens! In 1932 heeft de toenmalige regering, op voorspraak van koningin Wilhelmina, bepaald dat het Wilhelmus het Nederlandse volkslied werd. Wilhelmina was zodanig gecharmeerd van het Wilhelmus dat zij dat lied bij haar troonsbestijging in 1898 heeft laten spelen. Het Wilhelmus, toen dus nog niet het volkslied, had kort daarvoor een muzikale oppepper gekregen, het bestond als geuzenlied echter al veel langer. Als volkslied werd het in de jaren-1800 niet gewaardeerd door de katholieke kerk, de tekst zou die kerk ‘te protestants’ zijn. De katholieke kerk protesteerde, dus ook in die eeuw bestonden er al bezwaren tegen het lied.
Van de 15 coupletten zijn er 11 zeer religieus van aard, voor atheïsten bezwaarlijk het als volkslied te accepteren. In het verleden was de christelijke tekst nog wel enigszins te begrijpen, gelovigen hadden toen maatschappelijk de overhand. In de tijd van nu past de tekst echter geheel niet meer. Het aantal gelovigen holt achteruit, religieuze inmenging is grotendeels teruggedrongen, de maatschappij is al decennia meer en meer seculier geworden. Het wordt tijd dat een volkslied zich daaraan aanpast.
ANNE VEGTER, de dichter des vaderlands | tekst gaat verder onder afbeelding
Vanwege de toen voorgenomen troonsopvolging van Willem-Alexander op 30 april 2013 hebben wij hem gevraagd om reeds in de beginfase van zijn koningschap een passend volkslied te bewerkstelligen (hierbij herinnerend aan de inzet van zijn grootmoeder voor het Wilhelmus ten tijde van háár troonsbestijging). Hierop heeft ons, protocollair juist, premier Rutte medio mei dat jaar bericht dat ons verzoek werd afgewezen. Dit met de woorden “Gezien de historische achtergrond van het Wilhelmus is vervanging niet aan de orde”. Punt.
Tegen zulke woorden ben je uitgepraat als kleine vereniging, de presidentiële macht wint het dan. Maar, presidentiële macht of niet, de afwijzende woorden zijn zeer onjuist, derhalve aanvechtbaar. De historische achtergrond leert ons namelijk dat het Wilhelmus nog geen 100 jaar geleden een vervanger was van het toenmalige volkslied, ‘Wiens Neêrlands bloed’ geheten. Bezwaar er tegen bestond dus al veel eerder, niet enkel nu. Toentertijd protest uit katholieke hoek, nu uit atheïstische. Kortom, het Wilhelmus is niet alleen onomstreden, het betreft zelf een vervanger van een eerder bestaand lied. En die historie is dus nog niet eens zo heel erg oud. Om dan ons verzoek af te wimpelen op basis van ‘de historische achtergrond van het Wilhelmus’ mag dan ook gerust worden afgedaan als een gotspe.
Lees verder over Anne Vegter en haar kritiek op het volkslied
Niet alleen wij met ons verzoek aan (toen toekomstig) koning Willem-Alexander, ook anderen hebben in het recente verleden hun bezwaar over het Wilhelmus kenbaar gemaakt.
Nu Anne Vegter met het idee komt om een voor deze tijd meer passend volkslied te bewerkstelligen haken wij daar graag bij aan. Op haar mededeling is uit religieuze hoek al het nodige commentaar gegeven, het zou mooi zijn als uit seculiere hoek een veel sterker geluid geproduceerd gaat worden.
Het volkslied moet door iedere Nederlander gezongen kunnen worden, een volkslied moet maatschappelijk passen als een prettig zittende jas. Het Wilhelmus voldoet daar geheel niet aan. De maatschappij verandert, het volkslied moet daarin mee. Vervanging van het Wilhelmus zou historisch gezien juist een zeer correcte beslissing zijn. Dus ….. .